Bệnh thấp tim có gây tử vong không cần lưu ý điều gì tránh gây nguy hiểm. Bệnh thấp tim là một bệnh lý viêm mãn tính nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc và chức năng của tim, đặc biệt là van tim. Bệnh thường là hậu quả của một đợt viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A gây ra. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến suy tim, biến chứng van tim và ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh.
Bệnh thấp tim là gì?
Bệnh thấp tim là gì?
- Bệnh thấp tim (hay còn gọi là thấp khớp cấp có biến chứng tim) là một dạng tổn thương tim do phản ứng viêm sau nhiễm liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A, thường là sau viêm họng hoặc viêm amidan. Hệ miễn dịch của cơ thể “nhận nhầm” protein của vi khuẩn và tấn công mô tim, khớp, da và hệ thần kinh.
- Trong các cơ quan bị ảnh hưởng, tim là bộ phận chịu tổn thương nặng nề nhất, đặc biệt là van tim. Đây chính là lý do bệnh có tên là “thấp tim”.
Nguyên nhân gây bệnh thấp tim
Nguyên nhân chính dẫn đến thấp tim là do biến chứng của bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn, nhất là ở trẻ em từ 5–15 tuổi. Một số yếu tố nguy cơ bao gồm:
- Viêm họng không điều trị đúng cách hoặc bỏ dở kháng sinh.
- Môi trường sống ẩm thấp, đông đúc, thiếu vệ sinh.
- Hệ miễn dịch yếu, dễ bị tái nhiễm liên cầu khuẩn.
- Di truyền và cơ địa mẫn cảm với kháng nguyên của vi khuẩn.
Dấu hiệu và triệu chứng thấp tim
Thấp tim thường khởi phát vài tuần sau một đợt viêm họng. Các biểu hiện có thể đa dạng, trong đó có 5 triệu chứng điển hình theo tiêu chuẩn Jones được sử dụng trong chẩn đoán bệnh:
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thấp tim
Viêm khớp
- Xuất hiện ở các khớp lớn như đầu gối, cổ tay, khuỷu tay, mắt cá.
- Đau di chuyển từ khớp này sang khớp khác.
- Khớp sưng, đỏ, nhưng không để lại biến dạng lâu dài.
Viêm tim
- Là biến chứng nặng nề nhất, ảnh hưởng đến màng ngoài tim, cơ tim và van tim.
- Triệu chứng: khó thở, mệt mỏi, tim đập nhanh, đau ngực, phù chân.
- Nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến suy tim hoặc hở van tim mạn tính.
Múa vờn (Sydenham chorea)
- Cử động tay chân không tự chủ, run rẩy, khó kiểm soát cơ.
- Thường xuất hiện muộn, sau vài tháng nhiễm liên cầu khuẩn.
Ban vòng đỏ dưới da
-
Ban đỏ, nhạt màu ở trung tâm, thường xuất hiện ở thân mình, không ngứa.
Nốt dưới da
-
Cục nhỏ, chắc, không đau, nổi ở vùng gần khớp, đặc biệt ở gối và khuỷu tay.
Chẩn đoán bệnh thấp tim
Việc chẩn đoán bệnh thấp tim dựa trên tiêu chuẩn lâm sàng và cận lâm sàng, kết hợp với tiền sử nhiễm liên cầu khuẩn:
Chẩn đoán bệnh thấp tim
- Xét nghiệm máu: tăng tốc độ lắng máu (ESR), CRP, ASLO.
- Siêu âm tim: đánh giá mức độ viêm và tổn thương van tim.
- Điện tâm đồ (ECG): phát hiện bất thường nhịp tim.
- Xét nghiệm liên cầu khuẩn: cấy họng, test nhanh kháng nguyên.
Điều trị bệnh thấp tim như thế nào?
Điều trị nguyên nhân
- Kháng sinh: Tiêm Benzathine Penicillin G mỗi 3–4 tuần để tiêu diệt liên cầu khuẩn và dự phòng tái phát.
- Thời gian duy trì: Tối thiểu 5 năm hoặc cho đến năm 21 tuổi, tùy trường hợp.
Điều trị triệu chứng viêm
- Thuốc kháng viêm: Aspirin, Corticoid giúp giảm đau khớp, viêm tim.
- Thuốc an thần hoặc chống co giật: sử dụng trong trường hợp múa vờn.
Hỗ trợ chức năng tim
- Thuốc lợi tiểu, giãn mạch, trợ tim: nếu có biểu hiện suy tim.
- Theo dõi định kỳ: khám tim, siêu âm mỗi 6 tháng hoặc theo chỉ định.
Cách phòng ngừa bệnh thấp tim hiệu quả
Phòng bệnh thấp tim chủ yếu dựa vào việc kiểm soát tốt nhiễm khuẩn ban đầu:
Xem thêm: Tim đập nhanh khó thở, chóng mặt là biểu hiện bệnh gì
Xem thêm: Dấu hiệu của suy tim nhận biết sớm để phòng ngừa kịp thời
Cách phòng ngừa bệnh thấp tim hiệu quả
Điều trị viêm họng triệt để
- Khám và điều trị sớm viêm họng, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
- Sử dụng kháng sinh theo chỉ định bác sĩ, đủ liều – đủ thời gian.
Vệ sinh cá nhân và môi trường
- Rửa tay thường xuyên, giữ ấm cơ thể.
- Tránh tiếp xúc với người đang bị viêm họng.
Tiêm phòng và khám sức khỏe định kỳ
- Với trẻ từng mắc thấp tim, cần dự phòng liên tục bằng kháng sinh dài ngày.
- Siêu âm tim định kỳ để theo dõi tổn thương van tim tiềm ẩn.
Bệnh thấp tim có nguy hiểm không?
- Có. Thấp tim nếu không điều trị đúng cách có thể để lại tổn thương vĩnh viễn ở van tim, gây hở van hai lá, hẹp van động mạch chủ, và dẫn đến suy tim mạn tính.
- Ngoài ra, người bệnh có nguy cơ tái phát thấp tim nhiều lần nếu không được dự phòng kháng sinh đúng phác đồ. Một số trường hợp nặng có thể cần phẫu thuật thay van tim.
Bệnh thấp tim là hậu quả nghiêm trọng nhưng có thể phòng tránh được nếu kiểm soát tốt nhiễm khuẩn hô hấp và điều trị kháng sinh đúng cách. Việc nhận diện sớm các triệu chứng – đặc biệt là viêm khớp và viêm tim – sẽ giúp can thiệp kịp thời, tránh tổn thương tim vĩnh viễn. Nếu bạn hoặc người thân có biểu hiện nghi ngờ, hãy đến cơ sở y tế để được khám và chẩn đoán chính xác. Việc điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát bệnh và bảo vệ trái tim khỏe mạnh lâu dài.
