Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển mình từ trẻ con sang người lớn. Ở bé trai, dậy thì thường bắt đầu từ khoảng 9-14 tuổi, tuy nhiên cũng có những trường hợp sớm hoặc muộn hơn.
Quá trình này kéo dài vài năm, mang đến nhiều thay đổi về thể chất lẫn tâm sinh lý. Hiểu rõ những dấu hiệu dậy thì ở bé trai sẽ giúp cha mẹ đồng hành cùng con, hỗ trợ con vượt qua giai đoạn này một cách thuận lợi và tự tin.
Những biến đổi về thể chất:
Tăng trưởng chiều cao: Đây thường là dấu hiệu dậy thì đầu tiên ở bé trai. Hormone tăng trưởng được tiết ra mạnh mẽ, khiến chiều cao tăng vọt, có thể đạt 5-12cm mỗi năm. Xương cũng phát triển, vai rộng hơn, chân tay dài ra, cơ bắp săn chắc hơn.
Thay đổi cơ quan sinh dục:
Tinh hoàn và dương vật to ra: Tinh hoàn là nơi sản xuất tinh trùng và hormone testosterone – hormone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nam giới. Khi bước vào tuổi dậy thì, tinh hoàn sẽ tăng kích thước, kèm theo đó là sự phát triển của dương vật.
Bìu sậm màu và nhăn nheo: Bìu là túi da chứa tinh hoàn, khi dậy thì, bìu sẽ sậm màu hơn và xuất hiện các nếp nhăn.
Mọc lông: Lông mu thường là dấu hiệu dậy thì tiếp theo. Ban đầu, lông sẽ mọc thưa và mềm, sau đó dày và sẫm màu hơn, lan rộng ra vùng xung quanh. Tiếp đến là lông nách, lông chân, lông tay, và cuối cùng là râu.
Vỡ giọng: Thanh quản phát triển khiến dây thanh đới dài và dày hơn, giọng nói trở nên trầm và ồm hơn. Giai đoạn này, giọng nói của bé trai có thể bị vỡ, lúc cao lúc thấp, chưa ổn định.
Xuất hiện mụn trứng cá: Tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn do sự thay đổi nội tiết tố, khiến da mặt, ngực và lưng dễ bị nổi mụn.
Mùi cơ thể: Tuyến mồ hôi hoạt động mạnh hơn, kết hợp với vi khuẩn trên da tạo ra mùi cơ thể đặc trưng.
Những biến đổi về tâm sinh lý:
Tâm lý bất ổn: Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể ảnh hưởng đến tâm trạng, khiến bé trai dễ cáu gắt, nhạy cảm, dễ xúc động, thậm chí có những hành vi chống đối.
Tò mò về giới tính: Bé trai bắt đầu quan tâm đến cơ thể mình và người khác giới, tò mò về tình dục. Đây là giai đoạn các em cần được trang bị kiến thức về giới tính một cách khoa học và đúng đắn.
Khẳng định bản thân: Các em có xu hướng muốn thể hiện bản thân, chứng tỏ mình đã lớn, đôi khi có những hành vi bốc đồng, liều lĩnh.
Hình thành nhân cách: Đây là giai đoạn quan trọng trong việc hình thành nhân cách, các em bắt đầu định hình giá trị sống, lý tưởng, mục tiêu cho tương lai.
Vai trò của cha mẹ trong giai đoạn dậy thì của con trai:
Vuachuyenay chia sẻ, dậy thì là một giai đoạn đầy biến động và thử thách đối với bé trai. Cha mẹ cần đồng hành cùng con, thấu hiểu và hỗ trợ con vượt qua giai đoạn này một cách an toàn và lành mạnh.
Trao đổi cởi mở: Cha mẹ nên chủ động trò chuyện với con về những thay đổi của cơ thể, tâm sinh lý trong giai đoạn dậy thì. Lắng nghe và chia sẻ những kinh nghiệm của bản thân, giúp con hiểu và chấp nhận những thay đổi này một cách tự nhiên.
Trang bị kiến thức về giới tính: Cung cấp cho con kiến thức về sức khỏe sinh sản, tình dục an toàn, phòng tránh xâm hại tình dục,… Giúp con hiểu rõ về cơ thể mình, có những quyết định đúng đắn và bảo vệ bản thân.
Tôn trọng sự riêng tư: Dậy thì là giai đoạn các em bắt đầu ý thức về sự riêng tư. Cha mẹ nên tôn trọng không gian riêng của con, tránh can thiệp quá sâu vào cuộc sống cá nhân, đồng thời vẫn quan tâm và theo dõi con một cách tế nhị.
Định hướng và hỗ trợ: Giúp con xác định mục tiêu, định hướng nghề nghiệp, phát triển sở thích, năng khiếu. Khuyến khích con tham gia các hoạt động xã hội, thể thao, rèn luyện kỹ năng sống.
Xây dựng lối sống lành mạnh: Cùng con xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, chăm chỉ vận động, ngủ đủ giấc và dùng thiết bị điện tử hợp lý.
Quan tâm đến sức khỏe tâm thần: Chú ý đến những biểu hiện bất thường về tâm lý của con, kịp thời chia sẻ, động viên, giúp con giải tỏa căng thẳng, stress. Nếu cần thiết, nên đưa con đến gặp chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ.
Một số lưu ý đối với cha mẹ
Dậy thì sớm: Nếu bé trai có dấu hiệu dậy thì trước 9 tuổi, cha mẹ nên đưa con đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được khám và điều trị kịp thời. Dậy thì sớm có thể ảnh hưởng đến chiều cao, sức khỏe và tâm lý của trẻ.
Dậy thì muộn: Nếu bé trai trên 14 tuổi mà chưa có dấu hiệu dậy thì, cha mẹ cũng nên đưa con đi khám để tìm ra nguyên nhân và có biện pháp can thiệp phù hợp.
Vệ sinh cá nhân: Hướng dẫn con vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là vùng kín, để phòng tránh các bệnh viêm nhiễm.
Chế độ dinh dưỡng: Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối, bổ sung canxi, vitamin D, protein để hỗ trợ sự phát triển của cơ thể.
Tập thể dục: Khuyến khích con tham gia các hoạt động thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe, phát triển chiều cao, giải tỏa năng lượng.
Xem thêm: Dấu hiệu dậy thì ở bé gái những điều cha mẹ cần biết
Dậy thì là một hành trình trưởng thành tự nhiên và tất yếu của mỗi người. Cha mẹ hãy là người bạn đồng hành tin cậy, giúp con trai yêu thương của mình vượt qua giai đoạn này một cách suôn sẻ, tự tin bước vào đời.
